Naučni i drugi skupovi sa različitom tematikom često se organizuju pod nazivom okrugli sto. Mnogo je u nas takvih skupova. Malo-malo pa u novinama pročitamo kako je održan okrugli sto o pozorištu, o ustavnim promenama, o struji, o svetskom brodarstvu, o skulpturi, o zemljama u razvoju, o ulozi malih mesta u razvoju kulture, o reformi školstva, o ulozi i položaju travarstva u Jugoslaviji itd. Televizijski snimci i novinske fotografije sa ovih okruglih stolova pokazuju da se oni retko kad održavaju za stolovima okruglog ili ovalnog oblika. Učesnici tih razgovora obično sede za ćoškastim stolovima, ili, još češće, u velikim salama, gde je jedini sto onaj namenjen predsedavajućim, tj. radnom predsedništvu. I on opet – četvrtast.
Očigledno je da se ovde izraz okrugli sto ne upotrebljava u svom osnovnom (bukvalnom) značenju, nego u prenesenom. Pošto takav sto nema pročelja (glavnog, najuglednijeg mesta), a ni začelja (gde bi se onaj koji tu sedi mogao osećati podređenim ili zapostavljenim), on simbolizuje punu ravnopravnost učesnika u raspravi, bez obzira na njihov značaj, rang ili položaj.
Sam taj izraz, upravo sa takvim značenjem, nastao je davno, još u ranom srednjem veku. U viteškoj (riterskoj) literaturi toga vremena bio je veoma popularan ciklus romana o kralju Arturu i vitezovima Okruglog stola. Taj viteški red, odnosno orden Okruglog stola, uveo je otac kralja Artura, vođa Brita, na predlog čarobnjaka Merlina. Nosioci toga ordena stvarno su sedeli za okruglim stolom i tako su se svi osećali jednakim i ravnopravnim.
Kasnije, krajem sedamnaestog veka, okrugli sto se počeo upotrebljavati i na međunarodnim skupovima – mirovnim pregovorima zaraćenih sila i slično. Malo je poznato da je prvi takav sto u istoriji međunarodne diplomatije upotrebljen upravo kod nas, u našoj zemlji. I danas postoji, i može se razgledati, spomen-obeležje toga istorijskog događaja. To je Kapela mira, ili tačnije – Kapela Gospe od mira, koja se nalazi na jednoj uzvisini u samim Sremskim Karlovcima. Ko god je bio u prilici da razgleda ovu zanimljivu građevinu, pogotovo ako je imao sreću da obaveštenja o njoj dobije od dobrog vodiča, mogao je čuti veoma zanimljivu priču o Kapeli mira i o prvom okruglom stolu, u čiji je spomen izgrađena.
Kapela je podignuta na mestu gde je potpisan poznati Karlovački mir, 27. januara 1699. godine. Tada je tu bio postavljen veliki okrugli sto, za kojim su vođeni pregovori između Otomanske imperije, sa jedne, i hrišćanske alijanse, koju su činile tadašnja Habsburška monarhija (dakle, Austrija), Venecija i Poljska, sa druge strane. Drvena zgrada u kojoj se nalazio sto bila je četvrtastog oblika, sa četiri ulaza – tako da bi predstavnici svake zemlje učesnice u pregovorima mogli jednovremeno da uđu – da niko ne bi bio počašćen time što je ušao prvi, ili zapostavljen, ako uđe poslednji. Iz istih razloga postavljen je i okrugli sto da bi se izbeglo bilo kakvo rangiranje po značaju.
Već 1705, dakle samo šest godina nakon potpisivanja Karlovačkog mira, na istom mestu podignuta je drvena kapelica, koja je 1716. uništena prilikom turskog povlačenja posle poraza u bici kod Petrovaradina. Na mesto nje 1725. sagrađena je nova, takođe od drveta. Konačno, 1817. godine narod je skupio dovoljno novaca da se podigne kapela od tvrdog materijala. Ona postoji i danas kao izuzetan kulturno-istorijski spomenik (a služi i za verske obrede). Ovalni oblik kapele podseća na nekadašnji okrugli sto, koji je tu postavljen 1699. Tu su i četiri ulaza, u znak sećanja na četiri sile učesnice u pregovorima, čiji su predstavnici jednovremeno ulazili u zgradu i sedali za okrugli sto. Zanimljivo je da su ovalni prozori na kapeli izrađeni u obliku engleske zastave, jer je Engleska, pored Holandije, bila jedna od sila garanata.
U naše vreme izraz okrugli sto ima simbolično značenje. Ipak, na mnogim međunarodnim skupovima učesnici stvarno sede za okruglim ili ovalnim stolom, kao, recimo, na Prvoj konferenciji nesvrstanih zemalja u Beogradu, na zasedanjima Saveta bezbednosti Organizacije ujedinjenih nacija i drugde. Takva praksa, kao i sam izraz okrugli sto, nastavak je jedne tradicije, koja je, kao što smo videli, začeta na našem tlu.
Izvor:Opusteno.rs
